Je groeit niet alleen door vaardigheden te leren
Ze studeerde tien uur per dag op het vioolconcert van Beethoven voor het examen van het conservatorium. Daarmee riep ze bewondering op tijdens try-outs: Wat knap!
Haar muziekleraar zag het aan. Tijdens een les twee maanden voor haar examen stopte hij haar in haar spel en nodigde haar uit te gaan zitten voor een gesprek. Hij vertelde haar dat ze ambachtelijk alles uit de kast had gehaald wat nodig was om te slagen voor het examen. Hij had haar op dat gebied weinig meer te leren. Ze zou bewondering oproepen voor haar spel. Als dat was wat ze wilde, moest ze zo doorgaan.
Maar, zei hij, als ze werkelijk ten dienste wilde staan van de muziek en schoonheid wilde overbrengen, dan zou dat op deze manier niet lukken. Hij zei letterlijk: ‘Dan ben je op de verkeerde weg.’
Ze schrok. Ze werkte zo hard. Ze gaf alles. En hij zei dat ze bewondering zou oproepen, was dat dan niet genoeg?
Verwarring
De leraar zag haar verwarring. Hij was even stil. Verwarring is een waardevolle staat van zijn die toegang kan geven tot een hogere visie op wat er is.
Toen gaf hij de volgende raad. ‘Ga de komende maand ontspannen. Begin met een week waarin je de helft van het aantal uren studeert van wat je gewoon bent en ga de rest van de tijd voor je uit staren. Ga daarna een week langs bij je vrienden en vriendinnen en haal oude banden aan. Ga naar een museum, lees een goed boek, ga de hei op en luister naar de leeuwerik. Verrijk met die ervaring je vioolspel.’
De violiste begreep eerst niet wat haar leraar bedoelde. Ze moest de concurrentie aangaan met steengoede violisten vanuit de hele wereld. Ze had gehoord wat die konden en om aan hen te tippen moest je uren maken, dat wist iedereen. Zoveel podia zijn er niet meer voor klassieke muziek.
Toch volgde ze zijn advies. Ze beperkte haar dagelijkse studieduur en probeerde voor zich uit te staren. Ze werd er eerst onrustig van. Vervolgens merkte ze hoe moe ze was. Tenslotte kon ze zich overgeven aan het staren en liet ze los dat ze iets moest.
Na een week maakte ze afspraken om uit te gaan. Ze las een roman, bekeek een film en bezocht een museum. Ze wandelde op de hei en luisterde naar de leeuwerik. Ze sprak weer af met vrienden en volgde hun emotionele ontwikkelingen in liefde en lijden. Ze liet zich raken en ontroeren door de verhalen die ze tegenkwam. Ze nam de tijd om te laten bezinken wat ze hoorde en zag.
Een maand later liet ze haar leraar het vioolconcert opnieuw horen. De manier waarop ze haar viool onder haar kin zette en de tijd nam om spanning op te bouwen voor de eerste noot, via een subtiele verandering in haar houding, maakte al dat hij alert werd en vol verwachting ging luisteren naar wat er kwam. Na afloop keek hij haar stralend aan: ‘Wat een prachtige muziek!’
Skills, Stage en State
De violiste had al alles geleerd wat er te leren valt op het gebied van skills (competenties en vaardigheden). Haar spel miste nog persoonlijke rijping (stage). Iets waar ze geen tijd voor had genomen door de druk van de gedachte aan concurrentie. Door te ontspannen kon ze alles wat ze had ervaren en ervaarde laten rijpen. Daarna kon ze via timing en houding iets overbrengen wat samenhangt met innerlijk zijn (state).
Skill, stage en state zijn alle drie nodig om te komen tot flow. Teveel skill leidt tot technische perfectie, maar mist bezieling. Je denkt dan: ‘Knap dat ze dat kan’. Teveel skill kan leiden tot overtraining. Dat is een syndroom dat overeen komt met burn-out. Skill in combinatie met stage en state leiden tot bezield spel.
Dus:
Skills zijn de competenties en vaardigheden die je nodig hebt voor je vak.
Stage is de rijping of groei die je hebt doorgemaakt. Het gaat om je cognitieve en ethische ontwikkeling. Een model daarvoor vind je in Spiral Dynamics.
State is je vermogen tot zelfregulatie van hoe je in je vel zit. Meesterschap over de staat van zijn waar je in bent, je innerlijke houding of stemming. Je kunt hier meesterschap in verwerven via meditatie, zodat je bewust het gevoel waar je in bent kunt kiezen en daarmee de sfeer om je heen kunt beïnvloeden.
Hoe zit het met jouw stage en state in verhouding tot je skills?
Meer over skills, stage en state kun je vinden in het boek De verborgen dimensie van Leiderschap, Evolutie van macht naar kracht van Anouk Brack.
Met dank aan mijn overleden celloleraar, Carel van Leeuwen Boomkamp, die me op mijn zeventiende, in voorbereiding op de auditie voor het conservatorium, aanspoorde om vooral te genieten van musea, concerten en lekker eten.
