Waar zit je ziel?

Nergens.

Zo. Dat was een kort blog.

Klaar.

Betekenis

Tenminste, zolang je kijkt in de fysieke laag van de werkelijkheid. Dan lijkt het of de ziel er niet is. Net als je lurven, je hurken of je hartzeer zit je ziel nergens.

Dat betekent niet dat je ziel betekenisloos is. Integendeel, zonder ziel ben je betekenisloos.

Je gedachten zijn op fysiek niveau ook niet ergens te vinden, noch je gevoelens of de betekenis van je woorden. Ook al zou je je brein met veel gekraak binnenstebuiten keren zoals de krekel in dat verhaal van Toon van Tellegen, op zoek naar zijn gevoel. De mier en de lijster konden het gevoel niet vinden terwijl hij daar zo binnenstebuiten zat. Toch bleef hij beweren dat het er wel zat.

Beleving

Breinwetenschappers kunnen aangeven welke plekken oplichten bij een bepaald soort gedachten en ze worden daar steeds beter in. Ze denken dat ze niet lang meer hoeven te zoeken om je gedachten te kunnen aanwijzen. Ze vergissen zich. Hooguit zullen ze beter de locaties in je brein kunnen aanwijzen die activiteit vertonen als je bepaald soort gedachten hebt. De betekenis van die gedachten en de ervaring van die gedachten bevindt zich op een ander niveau van de werkelijkheid dan het fysieke. Zolang je je blikveld beperkt tot het fysieke zul je niet ontdekken waar betekenis zich bevindt, of waar gedachten zin krijgen, of waar de beleving van emoties zit.

Stel je breidt je blikveld uit en neemt er een tweede laag bij. Een laag van de werkelijkheid waar je je emoties voelt, ervaart en beleeft. Je lichaam speelt daarin natuurlijk een rol. Als je boos bent voel je dat aan je gezichtsuitdrukking en de spanning in je lijf. Je lichaam, dat op de eerste laag van de werkelijkheid zit, geeft expressie aan iets dat zich in de tweede laag afspeelt. De laag van emoties.

Vanuit een derde laag interpreteer je je emoties, geef je woorden aan wat je ziet en hoort, proeft en ruikt. Je hebt het over ‘een sappige, knapperige appel’, ‘een mooi verhaal’, ‘een warme hand op mijn arm’. De derde laag is de laag van de gedachten, van de mentale wereld. Die heeft zijn interactie met laag 1 en 2.

Voertuig

Waar zit je ziel dan in dit geheel?

In oude yoga wetenschappen zagen ze je lichaam als een voertuig. Daarnaast constateerden ze dat er meer voertuigen zijn die met het fysieke lichaam verweven zijn. Subtielere voertuigen zoals het emotionele lichaam en het mentale lichaam.

Deze metafoor roept gelijk een vraag op. Want wat vervoeren deze drie lichamen dan?

Deze lichamen vervoeren, of zijn een expressie, van iets wat zich op een nog subtieler niveau bevindt: je ziel. Dit niveau onttrekt zich aan ruimte en tijd zoals wij die ervaren via onze zintuigen en via de focus van ons mentale voertuig. Het komt er op neer dat de ziel zich niet ergens in ruimte en tijd bevindt, maar daar doorheen. Zoals een vergiet in een bak water staat. Het water is zowel in als rondom het vergiet.

Dus je lichaam heeft geen ziel in zich. Je ziel heeft een lichaam in zich.

We hebben de neiging te denken dat we ons lichaam zijn, maar vanuit een ruimer perspectief kun je opmerken dat je je ziel bent en dat je ziel je lichaam heeft. Als voertuig.

Uiterlijk

Door onze aandacht vooral op de uiterlijke wereld te richten zijn we kleiner over onszelf gaan denken dan we zijn. Als je vanuit een beperkt perspectief naar de sterren in de ruimte kijkt, voel je je klein en nietig. Zodra je je realiseert dat je niet je lichaam bent, maar iets voorbij ruimte en tijd, iets met meer dimensies, kan die sterrenhemel een hele andere gewaarwording geven. De uitgestrektheid die je ervaart in de sterren correspondeert met de innerlijke uitgestrektheid van je ziel. Dat roept een ander verhaal, een andere interpretatie en dus een andere ervaring op. Een gevoel van vrijheid, ruimte en extase in plaats van beklemming.

Geraakt

Die zielservaring kun je cultiveren via meditatie, door flow te vinden in je bezigheden of geraakt te worden door schoonheid.

Soms, een enkele keer, zo af en toe als ik optreed met mijn barokensemble, zijn er van die momenten. Dat een zin gezongen wordt met zeggingskracht en harmonie met de instrumenten en met de andere sopraan. Dan voel ik me opgetild in ons samenspel. Je zou kunnen zeggen dat onze zielen, de ziel van het ensemble en de ziel van de componist meer doorklinken, meer vrij spel hebben en, hopelijk, de ziel van de toehoorders raken. Op zielsniveau is niet alles zo strikt gescheiden als op fysiek niveau. Integendeel, zielen kunnen via resonantie, harmonie en afstemming elkaar versterken. Muziek maken is een mooie manier om daarmee te spelen.

Alle momenten van voldoening, zin, betekenis, plezier en liefde zijn momenten waarop we meer samenvallen met onze ziel. Onze persoonlijkheid wordt dan opgetild en resoneert met de hoge energie van onze ziel. Wie kent die momenten niet?

Nou dáár zit je ziel.

Zo. Werd dit toch nog een lang blog.